ABD’deki embriyo kararı tartışması… Türkiye’ye sıçrarsa ne olur?

İSTANBUL (İGFA) – ABD’de Alabama Yüksek Mahkemesi’nin dondurulmuş embriyoları hukuken “çocuk” olarak tanımlaması, Amerikan hukuk sisteminde geniş çaplı bir tartışma başlattı. Kararla birlikte, Louisiana’da embriyoların yıllardır “hukuk süjesi” olarak kabul edilmesi de yeniden gündeme taşındı. Federal bir çerçevenin bulunmaması nedeniyle bir eyalette embriyo “çocuk” sayılırken başka bir eyalette “tıbbi materyal” olarak değerlendirilmesi, Amerikan hukukundaki keskin ayrışmayı gözler önüne seriyor.

Türkiye’de bu tartışmanın karşılığı ne olur sorusunu yanıtlayan Avukat Özge Özmen Korkut, Türk hukukunda kişiliğin “sağ ve tamamen doğumla” başladığını hatırlattı. Türk Medeni Kanunu’nun cenini koruduğunu ancak bunun yalnızca anne rahmindeki bebek için geçerli olduğunu belirten Korkut, “Laboratuvar ortamındaki embriyo Türk hukukunda çocuk olarak kabul edilmez” dedi.

“EMBRİYO ÇOCUK KABUL EDİLİRSE HUKUK ALTÜST OLUR”

Korkut, Türkiye’nin embriyoya “çocuk” statüsü vermesi hâlinde ortaya çıkacak tabloyu, “Tüp bebek merkezlerinde saklanan embriyolar ayrı birer mirasçı gibi tartışılabilir. Kliniklerde yaşanan olumsuzluklar “çocuğun ölümü” iddiasıyla tazminat davalarına konu olabilir. Sigorta sisteminden aile hukukuna kadar pek çok başlıkta yeni bir düzenleme ihtiyacı doğar” şeklinde özetledi.

“‘Çocuk’ kelimesinin hukuki anlamını genişletmek tüm sistemi yeniden yazmak demektir” değerlendirmesinde bulunan Korkut, bunun zincirleme etkiler yaratacağını vurguladı.

Türkiye’de taşıyıcı anneliğin açıkça yasak olduğunu hatırlatan Korkut, embriyoların çocuk sayılması durumunda bu alanın tamamen çıkmaza gireceğini ifade ederek, “Taşıyıcı anne, başkasının çocuğunu taşıyan kişi konumuna gelir; yapılan sözleşmeler ‘çocuk devri’ olarak değerlendirilir. Bu da etik ve hukuki açıdan büyük sorunlar oluşturur” dedi.

“EMBRİYO TARTIŞMASI TIBBIN ÖTESİNDE BİR TOPLUM MESELESİ”

ABD kararının Türkiye’deki tartışmayı da hareketlendirdiğini söyleyen Korkut, embriyonun statüsünün artık sadece tıbbi değil toplumsal bir mesele haline geldiğini vurgulayarak, “Embriyoyu çocuklaştırmak zorunda değiliz ama onu yok saymak da çözüm değil. Hukuki düzenlemeler insan onurunu, teknolojiyi ve toplumsal ihtiyaçları aynı anda gözetmeli” görüşünü savundu.