Gelir dağılımında sınırlı iyileşme… Gini katsayısı 0,410’a geriledi

ANKARA (İGFA) – Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 Gelir Dağılımı İstatistiklerini yayımladı. Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması kapsamında açıklanan sonuçlar, 2024 yılı gelirlerini esas alırken, hanehalkı gelirleri eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine dönüştürülerek hesaplandı.

Araştırma sonuçlarına göre, en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik kesimin toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla kıyasla 0,1 puan azalarak yüzde 48,0 oldu. Buna karşılık en düşük gelir grubundaki yüzde 20’nin payı ise 0,1 puan artışla yüzde 6,4 olarak gerçekleşti.

Gelir dağılımı eşitsizliğinin temel göstergelerinden biri olan Gini katsayısı, 2025 yılı itibarıyla 0,410 olarak tahmin edildi. Böylece Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,003 puan gerilemiş oldu. Sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,473, emekli ve dul-yetim maaşları dışındaki tüm transferler hariç tutulduğunda ise 0,420 olarak hesaplandı. Brüt gelir üzerinden hesaplanan Gini katsayısı ise 0,422 oldu.

Gelir dağılımındaki uçurumu gösteren göstergelerden P80/P20 oranı 0,2 puan azalarak 7,5’e, P90/P10 oranı ise 0,4 puan düşüşle 12,9’a geriledi.

HANEHALKI GELİRLERİNDE GÜÇLÜ ARTIŞ

Türkiye genelinde yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri, bir önceki yıla göre yüzde 76,7 artarak 662 bin 414 TL oldu. Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise yüzde 77,3 artışla 332 bin 882 TL’ye yükseldi.

En yüksek ortalama gelir, 418 bin 25 TL ile tek kişilik hanehalklarında görülürken, en düşük gelir 264 bin 413 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarında kaydedildi.

GELİRİN YARISI MAAŞ VE ÜCRETTEN

Toplam gelir içerisinde en yüksek pay yüzde 49,7 ile maaş ve ücret gelirine ait oldu. Bu kalemi yüzde 18,3 ile müteşebbis gelirleri ve yüzde 18,2 ile sosyal transfer gelirleri izledi. Sosyal transferler içinde emekli ve dul-yetim aylıklarının payı yüzde 89,3 olarak gerçekleşti.

EĞİTİM VE SEKTÖR GELİRİ BELİRLİYOR

Eğitim durumuna göre yıllık ortalama esas iş geliri; yükseköğretim mezunlarında 566 bin 839 TL, lise ve dengi mezunlarda 376 bin 932 TL, lise altı eğitimlilerde 290 bin 323 TL, okul bitirmeyenlerde 183 bin 900 TL oldu.

Sektörel bazda en yüksek yıllık ortalama gelir hizmet sektöründe 426 bin 045 TL, en düşük gelir ise tarım sektöründe 237 bin 461 TL olarak hesaplandı. Gelir artışının en yüksek olduğu sektör ise yüzde 79,0 ile inşaat sektörü oldu.

BÖLGESEL FARKLILIKLAR DİKKAT ÇEKTİ

Bölgesel bazda en yüksek yıllık ortalama eşdeğer fert geliri 449 bin 618 TL ile Ankara (TR51) bölgesinde görülürken, en düşük gelir 172 bin 552 TL ile Van, Muş, Bitlis ve Hakkari’yi kapsayan TRB2 bölgesinde gerçekleşti. Gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu bölge TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) olurken, en düşük eşitsizlik TRB1 ve TR42 bölgelerinde kaydedildi.

Araştırmaya göre, 2024 yılında işsiz olan fertlerin yüzde 38,7’si 2025’te çalışmaya başladı. Önceki yıl çalışan olanların yüzde 90,3’ü ise çalışma hayatını sürdürdü.

TÜİK verileri, gelir dağılımında sınırlı da olsa iyileşme eğiliminin sürdüğünü, ancak bölgesel ve sosyoekonomik farkların hâlen belirginliğini koruduğunu ortaya koydu