İngiliz misyonerlerinin gizli ağı gün yüzüne çıktı… Misyoner istihbaratçıları deşifre eden kitap raflarda

İSTANBUL (İGFA) – Osmanlı topraklarında “din tebliği” adı altında yürütülen İngiliz istihbarat faaliyetleri, Dr. Berna Çaçan Ongun’un kaleme aldığı “Misyoner İstihbaratçılar” adlı kitapla gün yüzüne çıktı.

Hayat Yayınları’nın “Deşifre X Kitaplar” serisinin üçüncü eseri olarak yayımlanan kitap, İngiliz arşivlerinde yapılan kapsamlı incelemeler sonucu hazırlandı.

Editörlüğünü gazeteci Kamuran Akkuş’un üstlendiği eser, din, siyaset ve casusluğun iç içe geçtiği çarpıcı bir dönem panoraması sunuyor.

Ongun, İngiltere’nin Kilise Misyoner Cemiyeti (KMC) aracılığıyla yürüttüğü faaliyetleri ve bu süreçte öne çıkan rahip William Jowett’in gizli rolünü merkezine alıyor. 1815–1820 yılları arasında Malta üzerinden Osmanlı coğrafyasına yön veren Jowett’in yalnızca İncil dağıtmakla kalmayıp, hazırladığı ayrıntılı raporlarla İngiliz dış politikasına istihbarat sağladığı belgelerle gösteriliyor.

Kitapta, Jowett’in Christian Researches in the Mediterranean adlı raporları ilk kez tam metin hâlinde Türkçeye kazandırılıyor. Bu belgeler, İngiltere’nin Osmanlı’daki etnik ve dinî gruplar arasındaki gerilimleri nasıl körüklediğini, ayrılıkçı hareketleri nasıl desteklediğini gözler önüne seriyor.

Ongun’a göre misyonerlik, sadece dinî bir faaliyet değil; aynı zamanda siyasî, ekonomik ve kültürel bir kuşatma stratejisiydi. Bu bağlamda Misyoner İstihbaratçılar, “silahsız Haçlı Seferi”nin perde arkasını ortaya çıkararak, Osmanlı’nın çözülme sürecinde misyoner faaliyetlerinin belirleyici etkisini günümüz okuyucusuna hatırlatıyor.